پس از گذشت یک سال از بحران سیاسی در لبنان، سرانجام میشل عون، رئیس‌جمهوری این کشور اعلام کرد که نجیب میقاتی را به تشکیل دولت جدید لبنان مکلف کرده است تا از فروپاشی اقتصادی این کشور جلوگیری کند.

نجیب میقاتی که یک تاجر مشهور و متولد سال ۱۹۵۵ است، نخستین بار در سال ۱۹۸۸به عرصه سیاست پا گذاشت و بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ در سه دولت متوالی رفیق حریری، نخست‌وزیر فقید لبنان، وزیر حمل‌ونقل و اشتغال عمومی بود. وی در سال ۲۰۰۰ به‌عنوان نماینده منطقه طرابلس به مجلس وارد شد و در سال ۲۰۰۵ و پس از ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر لبنان شد و دولت وی بر انتخابات مجلسی که در همان سال برگزار شد، نظارت داشت. میقاتی پس از سقوط دولت سعد حریری در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱، بار دیگر به نخست‌وزیری لبنان رسید.

از زمان کناره‌گیری حسان دیاب از نخست‌وزیری لبنان به دنبال انفجار بزرگ بندرگاه بیروت در ماه اوت سال گذشته، نجیب میقاتی سومین سیاستمداری است که به تشکیل دولت لبنان مکلف می‌شود. نامزدی وی زمانی مطرح شد که سعد حریری، نخست‌وزیر پیشین، در جنگ قدرتی طولانی‌مدت با رئیس‌جمهور میشل عون شکست خورد و از تشکیل دولت عذرخواهی کرد. اکنون میقاتی با نبردی دشوار روبه‌رو است زیرا باید دولتی تشکیل دهد که از یک سو مورد قبول همه طرف‌های درگیر در لبنان باشد و از سوی دیگر کشورهای حامی لبنان که اهدای هر نوع کمک به این کشور را به تحقق شفافیت در این کشور مشروط  کرده‌اند، نیز باید آن را تایید کنند.

نامزدی میقاتی بر افزایش نرخ ارز در لبنان تاثیر مستقیم داشت و به محض اعلام این‌ خبر که پس از انصراف سعد حریری، نجیب میقاتی اکثریت آرای مجلس برای تشکیل دولت جدید لبنان را به دست آورده است، ارزش دلار در برابر لیره لبنان در بازار سیاه کاهش یافت و به حدود ۱۷ هزار و ۵۵۰ لیره رسید. این در حالی است که نرخ دلار در معاملات روز دوشنبه، ۲۶ ژوئيه ۲۰۲۱ در بازار سیاه افزایش یافته و به حدود ۱۹هزار و ۸۰۰ لیره رسیده بود.

البته نجیب میقاتی در صورت موفقیت در تشکیل دولت آینده لبنان، برای اینکه کشور را از فروپاشی نجات دهد، به حمایت همه‌جانبه منطقه‌ای و بین‌المللی نیاز دارد؛ به ویژه اینکه وضعیت اقتصادی لبنان هر روز وخیم‌تر می‌شود. به دنبال ناهنجاری‌های اخیر، پول لبنان حدود ۹۰ درصد ارزش خود را از دست داده و برداشت از بانک‌ها با محدودیت‌های شدیدی روبه‌رو است؛ این در حالی‌ است که زندگی بسیاری از لبنانی‌ها به پولی متکی است که بستگان آن‌ها از خارج برایشان می‌فرستند.

علاوه بر کمبود کالاهای موردنیاز در بازارهای لبنان، مردم این کشور ناگزیرند برای خرید بنزین در صف‌های طولانی منتظر بمانند. در حالی‌ که نیروهای امنیتی در همه پمپ‌‌بنزین‌ها حضور دارند تا از بروز اختلاف و تنش بین مشتریان ناامید جلوگیری کنند. مشکل قطعی مکرر برق، چالش دیگری برای شهروندان لبنان است و این مشکل آنچنان در حال افزایش است که مردم جز اینکه به آن عادت کنند، چاره‌ دیگری ندارند. کمبود برق هرچند در تابستان نیز شهروندان لبنان را با مشکلات بسیاری روبه‌رو می‌کند، اما ادامه وضعیت کنونی می‌تواند در زمستان آینده به فاجعه بزرگی تبدیل شود؛ به ویژه اگر برای رفع کمبود برق، راه‌حل سریع و فوق‌العاده پیدا نشود.

با آنکه جامعه جهانی در طول این بحران کمک‌های بشردوستانه بسیاری به لبنان فرستاده اما بیشتر این کمک‌ها درنهایت در اختیار شبکه‌های فساد حاکم بر این کشور قرار گرفته است. از این‌ رو، لبنان به کمک‌های بشردوستانه بیشتری نیاز دارد؛ مشروط بر اینکه هرگونه کمک به لبنان از طریق نهادهای معتبر بین‌المللی یا سازمان‌های غیردولتی و با نظارت دقیق ارائه شود تا به مردم لبنان برسد و نه به گروه‌های مافیایی متخاصم در این کشور. علاوه بر آن، فرصت‌های قابل‌توجهی برای تامین بودجه غیرانتفاعی و خیرخواهانه در زیرساخت‌های مهم لبنان مانند بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها وجود دارد؛ به ویژه اینکه بقای این موسسات، برای آینده لبنان اهمیتی حیاتی دارد.

از سوی دیگر و علی‌رغم نیازمندی لبنان به کمک‌های بشردوستانه، این کشور همچنان به اصلاحات مهم ساختاری و سیاسی نیاز دارد و این هدف، تنها در سایه فشارهای هدفمند جامعه جهانی به‌خصوص آمریکا بر طرف‌های متخاصم، می‌تواند محقق شود. شکی نیست که با تداوم وضعیت فعلی، منافع جامعه جهانی نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد، زیرا گسترش آشفتگی در لبنان، احتمال خطر تروریسم را افزایش می‌دهد و کشورهای متحد غرب در منطقه به دلیل افزایش شدید شمار پناهندگان، دستخوش بی‌ثباتی و ناامنی می‌شوند.

با این‌ حال، اگر اراده جدی برای مقابله با این چالش وجود داشته باشد، برای حل آن نیز گزینه‌های متعددی وجود دارد و جامعه جهانی می‌تواند با استفاده از گزینه‌های زیر، بدون پرداخت هزینه‌های بسیار، لبنان را به سوی ثبات و استقرار سوق دهد.

تردیدی نیست که حمایت از ارتش لبنان، عمده‌ترین گزینه برای تحقق این هدف است و ایالات‌متحده در زمینه آموزش و همکاری نظامی به ارتش لبنان، تجارب فراوانی دارد. علاوه بر این، ارتش لبنان یک نهاد ملی مورد احترام شناخته می‌شود و توانسته است روابط خوبی با ایالات‌ متحده ایجاد کند. البته در بحران کنونی، اهمیت نیروهای مسلح لبنان در برقراری نظم و آرامش افزایش می‌یابد و بنابراین، ارتش لبنان برای اینکه نقش خود را در جلوگیری از هرج‌ومرج و توقف فعالیت گروه‌های تروریستی مشکوک ایفا کند، به حمایت واقعی جامعه غربی نیاز دارد.

جامعه جهانی همچنین می‌تواند در عرصه سیاسی لبنان نیز نقش قابل‌ذکری ایفا کند و طبقه سیاسی فاسدی که قدرت را در چنگ گرفته و مانع اصلاحات موردنظر صندوق بین‌المللی پول می‌شود را تحریم کند و با استفاده موثر از سلاح تحریم، به رهبری لبنان فشار بیاورد. مطرح شدن گزینه تحریم و بدنامی مرتبط با آن ممکن است طبقه سیاسی را به سمت اصلاحاتی سوق دهد که تاکنون در برابر آن‌ها مقاومت کرده است.

جامعه جهانی می‌تواند بودجه لبنان را بررسی کند و هزینه‌های دولتی را شفاف‌سازی کند. تهدید جامعه جهانی به اِعمال تحریم‌ها و صحبت از شواهد فساد گسترده در لبنان، بر روند اصلاحات تاثیر بسیاری دارد و مانع از تقویت مخالفان نظام که منتظر انتخابات سال آینده‌اند، می‌شود.

افزایش آگاهی شهروندان لبنان از جزئیات فساد به کاهش وفاداری مردم به سیاستمداران سنتی منجر می‌شود که از چند دهه به این سو قدرت را در انحصار خود گرفته‌اند. افزون بر اینکه این امر می‌تواند مسیر ورود رهبران جدید از جنبش‌های اجتماعی، نخبگان تجارت و خانواده‌های برجسته سیاسی لبنان به عرصه قدرت را هموار ‌کند.

نجیب میقاتی زمانی به تشکیل دولت جدید لبنان مکلف شد که این کشور به‌شدت در بحران‌های سیاسی و اقتصادی گرفتار است و به سمت آینده نامعلومی حرکت می‌کند و شهروندان لبنان از پیامدهای فساد در تمام عرصه‌های زندگی در رنج‌اند؛ در حالی‌ که فشار کشورهای غربی بر سیاستمداران لبنانی با هدف تشکیل دولتی که اصلاحات لازم را در تمام نهادهای دولتی ایجاد کند، بر وخامت اوضاع می‌افزاید. بنابراین، نجیب میقاتی برای انجام ماموریت دشوار پیش‌رو و نجات لبنان از فروپاشی، به حمایت همه جانبه سیاسی، نظامی و اقتصادی نیاز دارد.